Evlilik birliğini anlaşmalı olarak sona erdirecek eşler öncelikli olarak davaya ilişkin detaylı bilgi sahibi olabilmek adına anlaşmalı boşanma davası yazımızı okumalıdırlar. Anlaşmalı boşanma davasının şartları, süresi, görevli ve yetkili mahkeme bilgilerinin yer aldığı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Anlaşmalı boşanma davası açacak eşler aralarında evliliği alakadar eden konularda uzlaşmalı ve bu hususları anlaşmalı boşanma protokolüne geçirmelidirler. Anlaşmalı boşanma davası açarken ilgili protokol mahkemeye ibraz edilmeli ve duruşma gününde de bu protokoldeki hususlar mahkeme hakimi karşısında yeniden beyan edilerek mahkemece onaylanması sağlanmalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolü düzenlerken de bazı hususlara dikkat edilmelidir. Anlaşmalı boşanma protokolünün nasıl düzenleneceği hususunda detaylı açıklamalarımız için lütfen ilgili yazımızı okuyunuz : Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir ?
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Kamu Düzenine Uygunluğu
Boşanma protokolü düzenlerken eşler arasında kararlaştırılan hususlar kamu düzenine uygun olmalıdır. Kamu düzenine aykırı düzenlenecek her madde mahkeme hakimi tarafından onaylanmayacak ve geçersiz olacaktır.
Hukukumuzdaki sözleşme serbestisi ilkesinden hareket edilecek olursa, eşler, anlaşmalı boşanma protokolündeki maddeleri keyfi bir şekilde belirleyebilecektir. Fakat sözleşme serbestisi içeriğinde bazı sınırlamaları da taşımaktadır. Nitekim sözleşme serbestisi kanunun sınırlamaları içerisinde kalmalı ve sözleşme buna göre tanzim edilmelidir.
Anlaşmalı boşanma protokolü düzenlenirken kişilerin anayasal haklarının önüne geçecek düzenlemeler yapılması, kanunlar tarafından engellenmiş hususların protokolde yer antalya escort alması vb. durumlarda mahkeme hakimi protokole müdahale edecek ve bu maddelerin yeniden düzenlenmesini veya bu maddelerin protokolden çıkarılmasını sağlayacaktır. Aşağıda sunduğumuz Yargıtay kararı da anlaşmalı boşanma davalarında anlaşmalı boşanma avukatı olacak kişilerin dikkat etmesi gereken bir karar olup dikkatinize sunulmuştur :
Yargıtay Kararı
Aşağıda ilettiğimiz Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin kararında da kamu düzenine uygun olunmaması halinde hakimin protokolde gerekli değişiklikleri yapması önemle belirtilmiştir : ‘‘Önceden delil toplanmış olsa bile, bu delilleri değerlendirerek bunlardan sonuç çıkaramaz ve yargısını çıkardığı bu sonuca dayandıramaz. Böyle bir durumda hakimin, taraflarca getirilen düzenlemeye müdahale ederek bunu değiştirmek ve önereceği değişikliğin taraflarca kabulü halinde Türk Medeni Kanununun 166/3. maddesi gereğince tarafların boşanmalarına karar vermesi gerekir. Böyle yapılmayıp, kanuna ve kamu düzenine aykırı hükümler ihtiva eden protokole dayanılarak boşanma kararı verilmesi ve protokolün tasdiki doğru olmamıştır.” denilmiştir. Kararın tam metni şu şekildedir :
T.C YARGITAY 2.Hukuk Dairesi Esas: 2013 / 11644 – Karar: 2014 / 1866 – Karar Tarihi: 04.02.2014 BOŞANMA DAVASI – KANUNA VE KAMU DÜZENİNE AYKIRI HÜKÜMLER İHTİVA EDEN PROTOKOLE DAYANILARAK BOŞANMA KARARI VERİLMESİNİN İSABETSİZ OLUŞU – HÜKMÜN BOZULMASI GEREĞİ
ÖZET: Olayda, mahkemece yapılacak iş; protokolün bu haliyle uygun bulunmadığının taraflara bildirilip, tarafların ve çocukların menfaatini göz önünde bulundurarak protokolde gerekli değişikliği yapmak, bu değişikliğin taraflarca kabulü halinde boşanmaya karar vermek; kabul edilmemesi, diğer bir ifade ile tarafların kendi belirledikleri şartlar dahilinde boşanma kararı istemekte ısrar etmeleri halinde davaya <çekişmeli> boşanma olarak devam etmek ve toplanan delillerin değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Açıklanan hususlar gözetilmeden hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. (4721 S. K. m. 23, 166) (818 S. K. m. 19, 20) (6098 S. K. m. 26, 27, 646)
Dava: Taraflar arasındaki davalarının birleştirilerek yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm, davalı-karşı davacı (kadın) tarafından temyiz edilerek; temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmekle; duruşma için belirlenen 04.02.2014 günü temyiz eden davalı-karşı davacı E. ile vekili ve karşı taraf davacı-karşı davalı D. ile vekili geldiler. Gelenlerin konuşması dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için duruşmadan sonraya bırakılması uygun görüldü. Dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Karar: 1- Davacı (koca) tarafından boşanma davası açılmış, davalının daha sonra bağımsız olarak açtığı boşanma davası, kocanın davasıyla birleştirilerek görülmüş; mahkemece; tarafların 20.02.2013 tarihli oturumda beyan etmeleri üzerine; hangi davanın kabul edildiği belirtilmeksizin tarafların Türk Medeni Kanununun 166/3. maddesi gereğince boşanmalarına karar verilmiş, aralarında yaptıkları protokol tasdik edilmiş, bu protokolün bir kısım hükümleri de karara aynen geçirilmiştir. Türk Medeni Kanununun 166. maddesinin (3.) fıkrası; evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliğinin temelinden sarsılmış sayılacağını karine olarak kabul etmiştir. Bu yasal karine gereğince, boşanma kararı verilmesi, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulunması şartına bağlıdır. Kanun, hakime, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişikleri yapma yetkisi tanımıştır. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya karar verilecektir. Eşler, bu hükümden yararlanarak evlilik birliğini sona erdirmek istediklerinde, herhangi bir boşanma sebebi ileri sürmek zorunda olmadıkları gibi, bir sebep ileri sürmüş olsalar bile bunun varlığı ve doğruluğunun araştırılması gerekli değildir. Taraflar, kural olarak bir sözleşmenin içeriğini, kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler. (e. BK. m. 19, 6098 s. TBK. m. 26) Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkansız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür.
Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez. Ancak, bu hükümler olmaksızın sözleşmenin yapılmayacağı açıkça anlaşılırsa, sözleşmenin tamamı hükümsüz olur. (e. BK. m. 19/2, 20, 6098 s. TBK. m. 27) Borçlar Kanununda yer alan, sözleşme özgürlüğüne getirilen genel nitelikteki bu sınırlamalar, boşanma anlaşmaları için de evleviyetle geçerlidir. Çünkü Borçlar Kanunu, Türk Medeni Kanununun beşinci kitabı olup, onun tamamlayıcısıdır. (6098 s. TBK. m. 646) O halde hakim, kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı ve konusu imkansız olan hükümler taşıyan bir boşanma protokolünü esas alarak boşanma kararı veremez ve böyle bir protokolü tasdik edemez. Taraflarca düzenlenip hakime sunulan, hakim tarafından da karar verilen protokolde; tarafların karşılıklı boşanma davalarında aşağıdaki şartlarla anlaştıkları belirtildikten sonra; belirtilmiştir. Protokolde yer alan ilişkin medeni hakları kullanmaktan feragate ilişkin taahhütler, medeni hakları kullanma ehliyetinden önceden vazgeçme niteliğinde olup, Medeni Kanununun 23. maddesine ve çocukların yüksek yararlarına açıkça aykırıdır. Bu hükümler olmaksızın ortak irade ile boşanmanın gerçekleşmeyeceği açıkça belli olduğuna göre, içerdiği şartlardaki kısmi hükümsüzlük boşanma protokolünün tamamını hükümsüz kılar. Bu şekildeki düzenlemenin bir sebebi olsa bile, boşanma tarafların ortak iradelerine dayandığından bu sebebin varlığı ve doğruluğu araştırılamayacaktır.
Anlaşmalı boşanma talebiyle kendisine başvuran eşler arasında, gerçekte bir boşama sebebinin var olup olmadığını, aralarında yaptıkları düzenlemede yer verdikleri hususların geçerli bir sebebe dayanıp dayanmadığını ve bunların doğru olup olmadığını hakim araştırmakla yükümlü değildir. Önceden delil toplanmış olsa bile, bu delilleri değerlendirerek bunlardan sonuç çıkaramaz ve yargısını çıkardığı bu sonuca dayandıramaz. Böyle bir durumda hakimin, taraflarca getirilen düzenlemeye müdahale ederek bunu değiştirmek ve önereceği değişikliğin taraflarca kabulü halinde Türk Medeni Kanununun 166/3. maddesi gereğince tarafların boşanmalarına karar vermesi gerekir. Böyle yapılmayıp, kanuna ve kamu düzenine aykırı hükümler ihtiva eden protokole dayanılarak boşanma kararı verilmesi ve protokolün tasdiki doğru olmamıştır. Öyleyse mahkemece yapılacak iş; protokolün bu haliyle uygun bulunmadığının taraflara bildirilip, tarafların ve çocukların menfaatini göz önünde bulundurarak protokolde gerekli değişikliği yapmak, bu değişikliğin taraflarca kabulü halinde Kanunun 166/3. maddesi çerçevesinde boşanmaya karar vermek; kabul edilmemesi, diğer bir ifade ile tarafların kendi belirledikleri şartlar dahilinde boşanma kararı istemekte ısrar etmeleri halinde davaya <çekişmeli> boşanma olarak devam etmek ve toplanan delillerin Türk Medeni Kanununun 166/1-2. maddesi çerçevesinde değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Açıklanan hususlar gözetilmeden hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. 2- Kabule göre de; Taraflar, düzenledikleri protokolde; kararlaştırmışlar, duruşmada protokol çerçevesinde karar verilmesini istemişlerdir. Protokolde kocanın davası hakkında ne yönde karar verileceği belirtildiğine göre, bu dava hakkında gösterilen yönde karar verilmesi gerekirken, herhangi bir hüküm tesis edilmemiş olması da doğru olmamıştır.
Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda (1.) bentte gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma sebebine göre diğer yönlerin incelenmesine yer olmadığına, duruşma için takdir olunan 1100.00 TL. vekalet ücretinin D.’dan alınıp E.’e verilmesine, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 04.02.2014 gününde oybirliği ile karar verildi.
Yargıtay kararları sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.