İsim ve soy isim değişikliği davalarında uzun zaman boyunca görevli mahkemeler Asliye Hukuk Mahkemeleriydi. Fakat Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin vermiş olduğu kararla birlikte görev problemi ortaya çıkmış ve Asliye Hukuk Mahkemesi ile Sulh Hukuk Mahkemesi görevli mahkemenin hangisi olacağı konusunda tereddüde düşülmüştür. Nitekim bazı Asliye Hukuk Mahkemeleri isim ve soy isim değişikliklerine karar verirken bazıları da görevsizlik kararı vererek Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin kararı doğrultusunda görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğuna hükmetmektedir.

isim değişikliği avukatı

Peki niçin böyle bir uyuşmazlık ortaya çıktı ve bundan sonraki süreçte nüfus davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi mi yoksa Sulh Hukuk Mahkemesi mi olacak ?

Soy İsim Değiştirme davaları ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. İsim Değiştirme davaları ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

İsim ve Soy isim Değişikliği Davalarında Görevli Mahkeme

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Nüfus Kanunu hükümleri doğrultusunda isim değişikliği ve soy isim değişikliği davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olsa da Yargıtay’ın vermiş olduğu kararla birlikte bu husus yerini başka bir ayrıma bırakmıştır. Peki görevli mahkemenin tayininde nasıl bir yol izlemek gerekecektir ?

İsim değiştirmek veya soy isim değiştirmek isteyen kişiler, şayet bu taleplerinde ‘haklı neden’ e dayanarak bir değişiklik talep ediyorlarsa görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi olacaktır. Nitekim haklı nedenle isim değişikliği veya haklı nedenle soy isim değişikliği söz konusu olduğunda çekişmesiz yargıdan bahsedilecek ve çekişmesiz yargı işleri de Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülecektir.

Şayet isim veya soy isim değişikliği taleplerinde haklı neden hali söz konusu değilse, harf hatası vb. durumlar gibi Nüfus Müdürlüğünü sorumlu kılabilecek durumlar söz konusu ise ; artık çekişmesiz bir davadan bahsedilemeyeceği için görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olacaktır.

isim değişikliği

İsim Soy isim Değiştirme Davalarında Haklı Neden Nedir ?

Yargıtay’ın vermiş olduğu kararla birlikte artık önemli bir hal alan haklı neden kavramı, kişinin adını ve/veya soyadını değiştirme arzusunun neye dayandığını izah etmektedir. Kişi, ismini ve/veya soy ismini değiştirme arzusunda ise hangi nedene dayanarak bu değişikliği istemektedir ?

Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesine göre isim veya soy isim değiştirmek isteyen kişi için mahkeme, haklı sebep arayacaktır. Her ne kadar madde metninde haklı sebepten bahsedilmişse de kanun koyucu haklı sebepleri saymamış bu hususu hakimlerin takdirine bırakmıştır. Haklı nedenleri şu şekilde sıralamak yerinde olacaktır :

  • Milli kültüre, örf veya adete uygun olmama
  • Alay edilebilir, kötü anlam ifade edebilir olma
  • Mesleki açıdan adın zedeleyici olması
  • Başka bir isimle tanınmış olma
  • Din değişikliği

Sonuç olarak ; kişi, ismini ve/veya soy ismini değiştirmek istiyor ve değiştirme nedeni olarak yukarıda bahsettiğimiz haklı nedenlere dayanıyor ise görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi olacaktır. Şayet isim ve soy isim değişikliği, nüfus müdürlüklerinin harf hataları vb. nedenlerden kaynaklanıyor ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olacaktır.

soyisim değişikliği

Görevli Mahkemeye İlişkin Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin Kararı 

İsim ve soy isim değiştirme davalarında görevli mahkemenin tayininde bir dönem önemli rol oynayan Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin kararı şu şekildedir : 

T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ – E. 2012/6345 K. 2012/11271 T. 17.10.2012

NÜFUSA YANLIŞ KAYDEDİLEN ADIN DEĞİŞTİRİLMESİ İSTEMİ (Haklı Nedenle Adın Değiştirilmesi Davasının Sulh Hukuk Mahkemesinde Görüleceği) – AD DEĞİŞİKLİĞİ TALEBİ (Nüfusa Yanlış Kaydedilen Adın Değiştirilmesi İstemi/Haklı Nedenle Adın Değiştirilmesi Davası Olduğu ve Çekişmesiz Yargı İşi Sayıldığı – Görevli Mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi Olduğu) – ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞİ (Haklı Nedenle Adın Değiştirilmesi Davasının Sulh Hukuk Mahkemesinde Görüleceği )   

ÖZET : Davacıların talebine konu ad değişikliği, TMK’nın 27. maddesinde geçen haklı nedenle ad değişikliği davasıdır ve bu dava çekişmesiz yargı işlerinden sayılır. Sulh hukuk mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen isim değişikliğine ilişkin davada Gaziosmanpaşa 2.Asliye Hukuk ve 1.Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR : Dava, nüfusa yanlış kaydedilen adın değiştirilmesi istemine ilişkindir.

Gaziosmanpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesince; 6100 Sayılı HMK’nın 382. maddesinde ad ve soyadı değişikliğinin çekişmesiz yargı işlerinden sayıldığı, aynı yasanın 383. maddesi gereğince bu tür işlere bakmakla sulh hukuk mahkemesinin görevli olduğundan bahisle görevsizlik kararı verilmiştir.

Gaziosmanpaşa 1. Sulh Hukuk Mahkemesi ise, 5940 Sayılı Yasanın 36/a maddesine göre nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davalarının asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur.

Somut olayda; davacılar müşterek çocukları S.A.’nın, özel hayatında ve okul hayatında “Se…” olarak tanındığını, nüfus kayıtları ile özel hayatındaki bu farklılığın karışıklığa neden olduğunu ileri sürerek, çocuklarının “Sa…” olan isminin “Se…” olarak değiştirilmesini talep etmişlerdir.

6100 Sayılı HMK’ nun 382/2-a-2 maddesinde ad ve soyadının değiştirilmesi çekişmesiz yargı işlerinden sayılmış, 383. maddede ise, çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkemenin aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesine ait olduğu belirtilmiştir.

TMK’ nun 27. maddesinde; “Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir.” hükmü yer almaktadır. Davacıların talebine konu ad değişikliği de, hukuki niteliği itibariyle TMK’ nın 27. maddesinde bahsi geçen haklı nedenle ad değişikliği davasıdır ve bu dava türü HMK’ n un 383/2-a-2 maddesine göre çekişmesiz yargı işlerinden sayılır. Buna göre çekişmesiz yargı niteliğinde olan haklı nedenle adın değiştirilmesi davasının sulh hukuk mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 Sayılı HMK. nın 21. ve 22. maddeleri gereğince Gaziosmanpaşa 1.Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 17.10.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Bu karar hatalı olup aşağıda izah edileceği üzere isim ve soy isim değiştirme davaları ile genel anlamda nüfus davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleri değildir.

Görevli Mahkemeye İlişkin YHGK Kararı

İsim soy isim değişikliği davalarında Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin kararı doğrultusunda Sulh Hukuk Mahkemesinin mi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesinin mi görevli olduğu uygulamada mahkeme hakimleri tarafından karışıklık yaratmıştır. Her ne kadar uygulamada asliye hukuk mahkemeleri yetkili olsa da bu kararla birlikte asliye hukuk mahkemeleri ‘görevsizlik kararı’ vermekte, sulh hukuk mahkemeleri de isim değişikliği hususlarında yeniden ‘görevsizlik kararı’ vermekteydi. Fakat Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun vermiş olduğu 23/12/2013 tarihli karar doğrultusunda artık isim soy isim değişikliği davalarında görevli mahkeme ASLİYE HUKUK MAHKEMESİDİR. İlgili karar metni şu şekildedir :

Yargıtay kararları sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.