İş hayatında işçiler, yapmakla yükümlü oldukları işler nedeniyle bazen işverenlerine zarar verebilmektedir. Verilecek zararın oranı çok büyük veya önemsenmeyecek kadar düşük olabilir. Hayatın olağan akışı çerçevesinde meydana gelecek zararların büyük olması halinde İş Kanunu, işverene iş sözleşmesini haklı olarak feshetme imkanı vermiştir. İş Kanunu’nun 25. maddesinin II. Fıkrasının (ı) bendi gereğince ‘işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması’ halinde işveren, iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilir.
İşverene Verilen Zararda Dikkate Alınacak Kriterler
İşverenin zarara uğraması halinde zararın yol açacağı hukuki ilişkilerin tespitinde ve iş sözleşmesinin feshinin değerlendirilmesinde bazı kriterler önem taşımaktadır. Bu kriterler:
- İşçinin verdiği zararın tespiti
- İşçinin kusur oranı
- Ortaya çıkan zararın, zararı veren işçinin 30 günlük brüt ücretini aşıp aşmadığı
İşçinin vermiş olduğu zararın miktarı ve işçinin kusuru çok önemlidir. Nitekim işçinin kusurunun bulunmadığı bir zarar söz konusu ise işçinin sözleşmesi feshedilemeyecektir. İşçi kusursuz olmasına rağmen iş sözleşmesi feshedilmiş ise bu fesih haksız bir fesih olarak kabul edilecek, açılacak işe iade davası ve alacak davaları işçi lehine sonuçlanacaktır. Bununla birlikte işçinin kusurunun yüzdeli olması halinde tespit edilen kusur miktarı brüt ücrete oranlanacak ve bu şekilde işverenin fesih hakkı tartışılacaktır.
İşyerinde meydana gelen zararda, işçinin yapmış olduğu fiilin kasıtlı, ihmal sonucu veya taksirle yapılıp yapılmadığı pek bir önem taşımamaktadır. Önemli olan işçinin kusur oranının tespiti ve ortaya çıkan zararın miktarıdır. Bu nedenle yetkili kişilerce işçinin kusuru ve işçinin vermiş olduğu zarar tespit edilmeli, iş sözleşmesi buna göre feshedilmelidir.
30 (Otuz) Günlük Ücret Nasıl Hesaplanacaktır ?
İş Kanununun 25. maddesine göre işçinin otuz günlük ücretinden bahsedilmektedir. Kanun metninde net ücret veya brüt ücret şeklinde bir uygulama olmadığından ötürü kanunun işçi lehine yorumlanması gerekliliğinden dolayı burada esas alınacak ücret işçinin aylık brüt ücreti olmalıdır. Meydana gelen zarar, bu brüt ücreti aşıyor ise işveren iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilir ve bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Meydana gelen zararı, işçinin karşılamış olması veya karşılayacağını taahhüt etmesi işverenin fesih hakkını ortadan kaldırmamaktadır. İşveren, işçinin tüm bu iyiniyetli yaklaşımına rağmen iş sözleşmesini feshedebilir.
İşverenin Zarara Uğratılması Halinde İş Sözleşmesinin Feshi ve Zamanaşımı
İşçinin işverenini zarara uğratması ve bu zararın işçinin aylık brüt ücretinden fazla olması halinde işçi İş Kanununun 25. maddesine dayanarak iş sözleşmesini haklı nedenle feshedecektir. Peki bu fesih hakkı sınırsız bir hak olup işveren bu hakkını dilediği zaman kullanabilecek midir ? Bu noktada kanun koyucu, işçinin böylesine bir tehditle iş yaşantısına devam etmemesi adına İş Kanunu’nun 26. maddesinde fesih için bazı süreler öngörmüştür.
İş Kanunu’nun 26. maddesine göre ; ‘24 ve 25inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.’
Görüldüğü gibi işvereni zarara uğratan işçinin iş sözleşmesinin feshi olayın gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde yapılmalıdır. Aksi halde zarar nedeniyle iş sözleşmesi feshedilemeyecektir.
İşçi, İşverene Zarar Verirse Ne Yapılmalıdır ?
Ortada bir zarar var ve bu zarar işçi tarafından verilmiş ise Yargıtay Kararları doğrultusunda yapılması gereken hususları şu şekilde sıralayabiliriz :
- Meydana gelen zarar tespit edilmeli
- Olayın meydana gelmesine sebebiyet veren işçinin kusur oranı belirlenmeli (iş güvenliği uzmanları tarafından oluşturulacak bir kurul ile)
- Zarar ve kusur oranına göre; zararın, işçinin 30 günlük brüt ücretini aşıp aşmadığı belirlenmelidir.
Meydana gelen zararda, işçinin sorumluluğun olup olmadığı ve iş sözleşmesini feshedecek bir zararın meydana gelip gelmediğinin tespitinde yukarıdaki hususlar titiz bir şekilde incelenmeli ve buna göre işlem yapılmalıdır. Nitekim işçi aleyhine bir durum ve işveren aleyhine bir durum söz konusu olduğu takdirde İş Mahkemesi bu belgelere göre karar verecektir.
İşverene Zarar Nedeniyle İş Sözleşmesi Feshedilen İşçi Kıdem Tazminatına Hak Kazanır mı ?
İşveren, işçinin hareketleri nedeniyle zarara uğrar ve iş sözleşmesini İş Kanunu’nun 25/2-ı bendine göre feshederse ; işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.
İşverene Zarar Nedeniyle İş Sözleşmesi Feshedilen İşçi İhbar Tazminatına Hak Kazanır mı ?
İşveren, işçinin hareketleri nedeniyle zarara uğrar ve iş sözleşmesini İş Kanunu’nun 25/2-ı bendine göre feshederse ; işçi ihbar tazminatına hak kazanamaz.
Yargıtay Kararları Işığında İşverene Zarar Vermek Nedeniyle Fesih
İşverenin zarara uğraması ve şartların oluşması nedeniyle iş sözleşmesinin feshi, bugüne kadar birçok kez dava konusu olmuş, haksız yere işten çıkarıldığını iddia eden işçiler haklarını aramak için İş Mahkemelerine başvurmuşlardır. Bugüne kadar verilmiş bazı kararları sıralamak istemekteyiz :
- 30 günlük brüt ücretten fazla zarara sebebiyet verdiğinden fesih haklıdır.
- Mahkemece, davacının eyleminden doğan zarar miktarını ve davacının otuz günlük ücretinin geçip geçmediği belirlenerek sonuca gidilmelidir.
- Davacının kusuru iş güvenliği uzmanlarından teşekkül edilecek kurul marifetiyle araştırılmalıdır.
- Zarar gerekirse mahallinde keşif yapılarak araştırılmalıdır. Davacı işçinin kusurlu olduğu ve buna göre zarar tutarının işçinin 30 günlük ücretini aştığı belirlendiğinde, işverence yapılan fesih 4857 sayılı İş Kanununun 25/2(i) bendi uyarınca haklı olduğundan, ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddine karar verilmelidir.
- Zararı ispat yükü davalıdadır. Keşif masraflarının davalı tarafından karşılanması gerekir.
Görüldüğü üzere işverenine zarar veren işçi, vermiş olduğu bu zararla kalmamakta, aynı zamanda iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde kıdem ve ihbar tazminatından da mahrum kalmaktadır. Bu nedenle, işverene zarar verildiği gerekçesiyle feshedilen iş sözleşmelerinde işçiler, ivedilikle bir avukata danışmalı ve süreç hakkında derhal bilgi almalıdırlar. Avukat ile görüşmeksizin işlem yapılması halinde hak kayıpları çok büyük olacaktır.
Yargıtay kararları sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.
İş Hukuku ile ilgili detaylı yazımıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkürler.. Ancak bir sorun var ki değinmediğiniz nokta (incelediğim bir dosya da mevcut bir durum) işçinin kusuru olsa dahi; oluşan zarar ile işçinin kusurlu hareketi arasında ki illiyet bağının varlığının bir öneme sahip olup olmadığıdır. Acaba sizin elinizde bu duruma örnek teşkil edebilecek kararlar veyahut doktrinden örnekler var mıdır? (Örnek olay: Emniyet kemeri bağlı olmayan işçinin trafik kazasında zarara sebebiyet vermesi ve kurulca tek kusurunun emniyet kemerini takmamış olmasıdır. Trafik kazası sonucu araç tamamen kullanılamaz hale gelmiş ve tespit edilen kusur olan %20 ye oranla tespit edilen zarar 30 günlük ücreti aşmaktadır. Acaba bu olayda emniyet kemerinin bağlı olmaması zararda işçinin kusurluluğu için illiyetin olup olmadığı konusunda farklı bir sonuç doğurabilir mi ? ) . Şimdiden vereceğiniz bilgiler için çok teşekkür eder, iş hayatınızda başarılar dilerim.
Sn yetki
X Hotelde Resepsiyonist görevlisi olarak görev aldım X odada konaklayan misafirin ödemesini misafirin kendisi değil misafiri otele getiren başlka bir şahıs ödemeli olarak açılmış ,açılmış rezervasyon formunda da bu böyle şekilde Misafir sabah 04:00 da odasından çıkdı fakat kalış tarihi devam etmekdeydi.çıkarkende bavulunu alıp aynı gün döneceğini söyledi.ben yinede odasını kontrol ettim Odasında 3 adet kredi kartı ,giysiler vs…. bulunmaktaydı.Fakat şahıs çok uzun zaman gelmedi. Bu yüzden işverenim bana ivedi bir şekilde işhaddimi fesh etti Gerekçe olarak çıkan şahısı niçin bırakdım niçin gece çıkış yaparken işverenimi uyandırıp haber vermemişim diye Bende kendisine misafirin odasının dolu olduğunu ayrıca rezervasyon formundada oda ücretinin misafirin değil misafiri otele getiren misafirin ödeyeceğine dair olduğunu izah ettim İşverenim beni işden çıkardığı yetmiyormuş gibi 1 aylık maaşımıda vermiyor Bu durumda ne yapmam gerekir.İşverenim bana karşı dava açma hakkı varmıdır?
Kolay gelsin bir ıs yerinde kaynakçı olarak çalışıyorum kaynak sertifikamız var bakımcı sertifikam olmadığı halde bu işleri bize yaptırıyorlar bu işlerden doğan bir hata yüzünden ıs yerini istemeden zarara uğrattım bakımla ilgili bir hata dolayı bi yazdiklariniz geçerli mi ne yapmam gerekiyor teşekkür ederim
Merhaba,
Sertifikanız olmadan çalıştırıldığınız bir işte meydana gelen kusurdan siz sorumlu olmazsınız. Bu hususta sorumluluk işverende olacaktır.
Özel guvenlik gorevllisym 2 arkasadmla gorevdeydik fabrika santiye halindeydi aşırı yağmur hava şartlarından doalyi devriye çıkamadık hırsızlar bunu fırsat bilip fabrika ıcnde kapali olan yeri girip kabloları kesip götürürken farkettik bundan dolayı maddi hazar oluştu baya kulfuyetti kablolar sigortaliymis sigorta şirketi bizm bağlı olduğumuz guvenlik şirketine mahkemeye vermiş bize bu parayı siz ödemeniz diyolar bize bir yaptırımları olur mu
Merhaba,
Meydana gelen hadisede kusurlu olan sizlersiniz. Bu nedenle işverenin bu bedeli sizden talep etme hakkı mevcut.
Kolay gelsin iş yerinde ofiste sigara içiliyor normalde bende içtim külleri çöpe döktüm çöpten yangın çıktı maddi zarar 20.000 tl ne yapmalıyım haklarım ve iş verirenşn hakları neler
Merhaba,
İşveren iş akdinizi feshedebilir. Zararın tazmini için size dava açabilir.
Bir yonga levha fabrikasında çalışıyorum üretim esnasında bir sorun çıktı amirime ve usta başıma haber verdim bir sıkıntı yok bu şekilde devam et dediler bende kalite operatörünü uyardım sıkıntı büyürse haber ver diye sonra bu üretimden 125 adet hatalı üretim çıktı tutanak yazıldı burada benim hiç bir hatam yokken bana çıkış cezası verildi amirle usta başına hiç bir sey yapılmadı hakkımı nasıl savuna bilirim bir de bundan 5 yıl önce bir iş kazası geçirdim aynı iş yerinde vardiya amirinin bu malzemeyi tut deyip iş makinası topraga kazık çakmak istedi malzeme eğildi sağ işaret parmagım ezildi sinir ve kan damarlarım koptu ameliyat oldum şuan parmagı % 50 kullanıyorum çoğu işte kullanamıyorum bunun hakkındada dava acabilirmiyim şimdiden çok tesekkür ediyorum
Merhaba,
Eğer amirinize hatayı bildirdiğinize dair bir tanık bulabilirseniz haklarınızı alabilirsiniz.
İş kazasında ise SGK’ya bildirim yapılmış olmalıdır. Bu bildirim yapılmış mı kontrol ediniz. Yapılmış ise maluliyet oranınız belirlenmiştir, bu oran üzerinden maddi tazminat talep edilecektir.
Firma sahibiyim ihaleli iş yapıyorum .Kamyon üzerinde makina kullanıyoruz kamyon şöförümüz 15-20 gündür işe gelmiyor bu sebepten çalışma yapamıyoruz noterden ihbar gönderdik ancak bu sürede diğer çalışanlarımızın ücretlerini ve diğer masrafları gelmeyen işçiden alabilirmiyiz ?
Merhaba,
Şirketi ne kadar zarara uğrattı ise o bedeli talep edebilirsiniz.
Merhaba Bilgi almak istiyorum Bir ișyerinde ișciler örgütlenip ișyerini zarara ugratmak için iș bırakma kararı almıș ve noterden iș yerine ihtar çekip ișverenin iș akdini yerine getirmediğini idda edip iș bırak mıș lardır iș verenin neyapması lazım
Merhaba,
İşveren işçilerin taleplerini karşılamalıdır. Fakat taleplerin haksız olduğunu düşünüyorsanız ihtar çekerek siz de hukuki yoldan yanıt verirsiniz.
Merhaba 3 yıldır çalıcıyorum plastik enjeksiyon işinde dün istemeden 8 saat boyunca hatalı ürün yaptım tutanak tuttular tahminen maassın dan fazla zarar var kıdem yada ihbar hakkım varmı yoksa tazminatsız işten çıkartılarmı
Merhaba,
Tazminatsız bir şekilde sözleşmeniz feshedilir.
Merabalar hocam 2 yıldır bir yetkili servisde öalışıyorum bu işte 10 yıllık tecrübeye sahibim ancak en son 2 yıldır çalıştığım iş yerinde istemeden istemsizce bir müşterinin buzdolabına saç kurutma makinasının aşırı ısı üretmesi sebebi ile belli bir noktada ufak bir kabarma oluştu ve buzdolabının faturasını işveren direk olarak bana yansıttı ve benden 4500 tl ücret talep etti herhangi bir şekilde uyarma veya savunma vb şeyler söz konusu bile olmadı direk olarak ücreti talep ediyorlar bu konu ile alakalı daha önce işe girerken bir sözleşme vb şeylere de imza atmadım işveren şu şartlarda benden ücret talep edebilir veya edemez diye bir sözleşmede yapmamıştık işe girerken ancak şuan mağdurun ve nasıl bir yol izlemem getekli işveren bu ücretin kaçta kaçını benden isteyebilir benim ve işverenin hakları nelerdir yardımcı olurmusunuz rica etsem iyi çalışmalar hayırlı günler.
Merhaba,
Zararın meydana gelmesinde kusur sizde ise işveren talepte bulunabilir. Bu noktada eğer zarar aylık ücretinizi aşıyorsa iş sözleşmenizi de feshedebilir.
Merhaba ben bi otelde belboy olarak calistim.otoparktan misafirin aracini getirirken kaza yaptim.misafir kaskoya yaptirmis araci.kasko sirketide simdi bana e mahkeme uzerinden dava acmadan once arabulucu vasitasiyla bu meblayi odememi istiyo.ben vale degilim belboyum ama benden isteniyodu bende getiriyodum araclari otelde vale yoktu zaten.isyeri mi odemeli benmi odemeliyim zarar suan 4 bin tl benimde durumum yok istente ciksrmislardi zaten ne yapmaliyim
Merhaba,
Arabuluculukta uzlaşmayıp olayın davaya taşınmasını sağlayın. Davada da mutlaka bir avukatla ilerleyin ki sorumluluğu otele yükleyebilesiniz.
Merhaba,
Fabrikada muhasebe yardımcısı olarak çalışıyorum muhasebeci yıllık izne ayrıldığında onun bir kısım işleri bana verildi 1 kere gösterildi ve ssk ödemesini yapamadığımı belirttim ve ödemeyi bankacı yaptı iş yoğunluğundan kontrolümü yapamadım bankacı da işlemi yaptığını söyledi. son ödeme tarihi muhasebeci işe başladığı gün sondu kontrol etmesini belirttim, kontrol edilmemiş teşvik den yararlanamadık ve aradaki fark bana yansıtıldı. daha önce yapmadığım işten sorumlu olur muyum ?Ödemediğim takdirde bende alabilirler mi?
Merhaba,
İşverene dilekçe ile başvuru yapıp sorumluluğun muhasebecide olduğunu belirtiniz ve kesintileri kabul etmediğinizi belirtiniz. Buna rağmen kesintiler yapılırsa hakkınız yasal yollarla aramanız gerekecektir. İcra yoluyla veya İş Mahkemesinde dava açarak kesilen bedelleri talep edebilirsiniz.
merhaba,
kam ihalelerine giren özel bir firmada 4,5 yıldır çalışmaktaydım geçen hafta mobing ve fazla mesai ücretlerimin yatırılması sebebiyle noter aracılığıyla tek taraflı fesih uyguladım. ihale kapsamında bildiğimiz veya bilmediğimiz bir çok ürüne fiyat almamamızı isityorlar. bu ürünlerde bazen maliyet fiyatının altında veya maliyet fiyatının üstünde fiyat hatası olabiliyor. fesihten sonra bugün şirket avukatı konuyla ilgili olarak aradı 3 ay önce girdiğimiz ihale ile ilgili maliyet hatası yaptığımı ve şirketi 90 bin tl (gerçekte tutar 45 bin tl) zarara uğrattığımı ve noter aracılığı ile verdiğim ihbarı geri çekmediğim taktirde konuyla ilgili mahkemeye gideceklerini, mahkeme sürecinin 6-7 yıl kadar devam edeceğini söylediler. Konuyla ilgili hatalı olan ürüne ait teklifimi şirket sahibi de inceleyip fiyatında değişiklik yaptırmayıp onaylamıştır. Bu konuda tarafıma bir yaptırım olabilir mi? bilgi verebilir misiniz?
Merhaba,
İlgili işletmede göreviniz ve detaylarıyla ilgili görüşmemiz gerekiyor ki detaylı bilgi verebilelim. Kuvvetle muhtemel açılan davanın geri çekilmesi için uygulanan bir yöntemdir fakat yine de yapılan işlemde kusurunuz var mı yok mu değerlendirmek gerekir.
mrb. avukat bey. oğlum bir şirkette satış müdür yardımcısı olarak çalışıyordu. 25 temmuzda oğlumun emrinde çalışan satış temsilcilerini yeterli denetlemediği ve bu nedenle yapılamayan tahsiletlardan dolayı şirketi bayaa yüklü miktarda zarara uğrattığı gerekçesiyle tazminatsız olarak iş akdini feshettiler. oysa oğlumun üstünde sorumlu olarak müdürü varken neden fatura bize kesilmiş olabilir sizce ne yapmalıym ?
Merhaba,
Bu gibi durumlarda işe iade davası için süreci başlatmak yerinde olacaktır. Tabi ki işe iade davası açma şartlarının taşınıp taşınmadığını değerlendirmek gerekir.