Marka sahibi, markasının tescil edilmesiyle birlikte 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında korunacak ve markasına tecavüz halinde birçok hukuki hakkını kullanabilecektir. Peki markanın tescili ile birlikte sahibine sağladığı haklar nelerdir ve bu haklar hangi hukuki sınıra kadar kullanılabilecektir ?

marka patent avukatı

556 sayılı KHK’nın üçüncü bölümü Markanın Koruma Kapsamı başlıklı olup hangi hususlarda marka tescilinin marka sahibine koruma sağladığını açıklamaktadır. Buna göre;

Marka Tescilinin Sağladığı Haklar ve Yasal Düzenleme

556 s. KHK md9. : 

Marka tescilinden doğan haklar münhasıran marka sahibine aittir. Marka sahibi, aşağıda belirtilen fiillerin önlenmesini talep edebilir : Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal ve/veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal ve/veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından, işaret ile tescilli marka arasında ilişkilendirilme ihtimali de dahil, karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılması, Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsamına giren mal ve/veya hizmetlerle benzer olmayan, ancak Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle tescilli markanın itibarından dolayı haksız bir yarar elde edecek veya tescilli markanın itibarına zarar veya tescilli markanın ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki herhangi bir işaretin kullanılması

Aşağıda belirtilen durumlar, 1. Fıkra hükmü uyarınca yasaklanabilir

İşaretin mal veya ambalaj üzerine konulması

İşareti taşıyan malın piyasaya sürülmesi veya bu amaçla stoklanması, teslim edilebileceğinin teklif edilmesi veya o işaret altında hizmetlerin sunulması veya sağlanması

İşareti taşıyan malın gümrük bölgesine girmesi, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması

İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında kullanılması

Markanın sahibine sağladığı haklar, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder. Marka tescil başvurusunun bültende yayınlanmasından sonra gerçekleşen ve marka tescilinin ilan edilmesi halinde yasaklanması söz konusu olabilecek fiiller nedeniyle başvuru sahibi, tazminat davası açmaya yetkilidir. Mahkeme, öne sürülen iddiaların geçerliliğine ilişkin olarak tescilin yayınlanmasından önce karar veremez.

denilmiş ve hangi hallerde tecavüzün meni istenebileceği madde metninde kapsam altına alınmıştır.

Marka Sahibinin Hakları

Yukarıdaki madde metninde de belirtildiği üzere öncelikli olarak Markanın TESCİL EDİLMESİ gerekmektedir. Tescilin yayınlanmasından önce verilecek karar usul ve yasaya aykırı olacaktır. Bunun haricinde 556 s. KHK’da 10. Madde ve devamında da marka sahibinin hakları sıralanmıştır. Buna göre marka sahibi şunları talep edebilir :

  • Markanın sözlük veya başka başvuru eserlerinde yer alması(md.10)
  • Ticari vekil veya temsilci adına tescilli markanın kullanımının yasaklanması(md.11)
  • Marka tescilinden doğan hakların kapsamında istisna(md.12)
  • Marka tescilinden doğan hakların tüketilmesi(md.13)

Görüldüğü üzere detaylı bir şekilde marka sahibinin hangi taleplerde bulunabileceği ve markanın sağladığı hakların kapsamı belirtilmiştir.

Marka Hakkını Kullanma – Markanın Kullanılması

Marka hakkını kullanma, daha önce de belirttiğimiz üzere başvuru sahibine aittir. Marka tescil işlemleri gerçekleştirildikten sonra marka sahibi, bu markayı kullanmakla yükümlüdür. Şayet marka sahibi markasını kanunda belirtilen süreler içerisinde kullanmaz ise marka iptal edilecektir. Nitekim bu husus 556 s. KHK’nın 14. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; markanın, tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde haklı bir neden olmadan kullanılmaması, veya kullanılıp da kullanıma 5 yıl kesintisiz bir şekilde ara verilmesi markanın iptaline yol açacaktır.

Aynı maddenin devamında da hangi durumlarda markanın kullanıldığının kabul edileceği belirtilmiştir. Buna göre marka şu hallerde kullanılmış kabul edilir :

  • Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması,
  • Markanın yalnızca ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması
  • Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması,
  • Markayı taşıyan malın ithalatı.

sayılan bu hallerde markanın kullanılmasından bahsedilecektir. Şayet bu durumların dışında haklı bir nedenle kullanılma gerçekleşmezse markanın iptali söz konusu olacaktır.

Marka Hakkı Ne Zaman Sona Erer ?

Marka hakkı, sınırsız bir hak olmayıp bazı hallerde sona erecektir. Nitekim 556 s. KHK’nın 45. Maddesi sona erme sebeplerini sınırlı olarak saymıştır. Buna göre ;

  • Koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi,
  • Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi

Marka hakkı bu iki halde sona erecektir. Bu iki hal dışında Markanın Hükümsüzlüğü hali de marka hakkının sona ermesine neden olacaktır. Markanın hükümsüzlüğü bir dava olup hukuki niteliğini kaybeden markaya yönelik açılır. Buna ilişkin açıklamalara diğer makalelerimizde yer verdiğimiz için burada değinmeyeceğiz.

1.Markanın Koruma Süresinin Dolması ve Yenilenmesi :

Marka hakkının sona erme sebeplerinden birisi de marka süresinin dolması ve kanunda belirtilen süreler içerisinde marka hakkının yenilenmemesidir. Tescilli bir marka, hak sahibine 10 yıllık bir koruma sağlar. Bu 10 yıllık koruma süresinin dolmasından itibaren ise marka sahibi hakkının yenilenmesi için yeniden başvuru yapmak zorundadır. Böylelikle markaların devamlılığı amaçlanmış, ilgililerin koruma taleplerinin iradi olarak gerçekleştirilmesi istenmiştir. Markanın yenilenmesi talebi, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden önceki 6 ay içinde yapılmalıdır. Şayet süre kaçırılırsa sürenin yenilenmesi talebi yapılarak mağduriyet giderilir. Belirttiğimiz sürelerde yenileme yapılmaz ise marka hükümsüz kalacak ve marka hakkı son bulacaktır.

Peki bu durumda dahi marka koruması devam edebilecek midir ?

Koruma süresi biten marka yenilenmez ise marka hakkının son bulacağını belirtmiştik. Her ne kadar marka hakkı son bulsa da markanın koruması belli konularda devam edecektir. Nitekim, koruması biten markanın aynısı veya benzeri, 2 yıllık süreyle aynı veya benzeri mal veya hizmetler için bir başkası adına tescil edilemeyecektir. Böylelikle marka hakkı biten markalara 2 yıllık ek bir koruma süresi sağlandığını söylemek yerinde olacaktır.

Görüldüğü üzere marka, marka sahibine birçok hakları bahşetmekte ve 556 s. KHK ile gerekli korumayı sağlamaktadır. İşbu nedenle marka hakkı sahibinin kendi haklarını bilmesi ve buna göre marka hakkına tecavüzlerine karşı hukuki yollara başvurması isabetli olacaktır.

Fikir ve Sanat Eserlerine ilişkin detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na buradan ulaşabilirsiniz.