İşçilik alacakları için dava açan işçilerin çalışma süreleri, aldığı ücret gibi temel bilgilerin tespit edilmesi ve bu bilgiler ışığında hesaplama yapılması gerekir. İşçinim çalışma süresi tespit edilirken işçinin sunacağı delillerin yanı sıra işveren tarafından tutulması zorunlu olan özlük dosyası dava dosyasına sunulur. Yargılama sürecinde dinlenen tanıkların beyanları ile de çalışma süreleri net olarak tespit edilir.
İşçiler haklarının ödenmemesi üzerine işveren aleyhinde işçilik alacakları için dava açabilir. İş sözleşmesi haksız ve geçersiz sebeple feshedilen işçi veya iş sözleşmesini haklı veya geçerli nedenle fesheden işçi feshin türüne göre kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti gibi alacakları talep edebilir. Ek olarak şartları taşıyor ise işe iade davası da açılabilir. İlgili yazılarımızı tıklayarak okuyabilirsiniz.
Sigorta Kaydı Olmayan İşçinin Çalışma Süresinin Tespiti
Bir iş yerinde çalışmaya başlayan işçi için işe giriş bildirgesi verilmeli ve işçinin sigorta kaydı yapılmalıdır. İşverenler tarafından bu bildirim zorunlu olup bildirim süresinde yapılmadığı takdirde idari para cezası söz konusudur. Tüm bunlara rağmen işverenler sigorta prim masraflarından kaçmak için işçilerin primlerini ödememekte ve sigortasız bir şekilde işçi çalıştırmaktadır. Bu tip olayların İş Mahkemesinde dava konusu edilmesi halinde ise işçinin çalışma süresinin ispatında sorunlar yaşanmaktadır. İşçi hakkında sigorta giriş kaydı olmadığı için bazı durumlarda hiç yazılı delil de olmamaktadır. İşverenler tüm ödemeleri elden yapmakta ve işçilerin haklarını gasp etmektedir. Bu hallerde İş Mahkemesi yargılamasında en önemli ispat aracı tanık delili olmaktadır.
İş Mahkemeleri bu durumlarda davacı işçiye ‘hizmet tespit davası’ açması için süre verebilmektedir. Bu uygulama hatalı olup tanık delili olan hallerde tanık delili ile çalışma süresi ispat edilebilecektir. Yerel Mahkeme, tanık deliline dayanılması halinde ilgili delil aracılığıyla çalışma süresini tespit edebilecektir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de vermiş olduğu bir kararında hizmet tespit davası açılması için süre verilmesinin isabetsiz olduğunu, yargılamanın tanıklar üzerinden ilerleyebileceğine hükmetmiştir.
Çalışma Süresinin Tespitinde Tanık Delilinin Önemine Dair Yargıtay Kararı
Karar metninde de belirtildiği üzere işçinin çalışma süresinde ihtilaf olması halinde, çalışma süresi tanık dahil her türlü delille ispat edebilir :
9. Hukuk Dairesi
2011/37084 E.
2013/27909 K.
DAVA :Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalıya ait balık üretme çiftliğinde balık adam olarak ve yavru balıkları satıp bedelinden ücretinin ödenmesi usulü ile çalışırken haksız şekilde işten çıkarıldığını belirterek, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, işyerini 30.06.2009 günü kapattığını ve böyle bir işçiyi çalıştırmadığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacıya hizmet tespiti davası açması için süre verildiği ve davacının hizmet tespiti davası açmayacağını bildirdiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Somut olayda davacı, davalıya ait balık üretme çiftliğinde balık adam olarak ve yavru balıkları satıp bedelinden ücretinin ödenmesi usulü ile çalışırken haksız şekilde işten çıkarıldığını belirterek, işçilik alacaklarının ödetilmesini istemiştir.
Mahkemece, davacıya hizmet tespiti davası açması için süre verildiği ve davacının dava açmayacağını bildirdiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
İşçilik alacakları davasında, işçinin çalışma süresinin taraflar arasında ihtilaflı olması durumunda, çalışma olgusu tanık dâhil her türlü delil ile ispat edilebilir.
Davacı işçi, bu doğrultuda tanık bildirmiş ve mahkemece gösterilen tanıklar dinlenmiş, davacının gösterdiği deliller toplanmıştır.
Mahkemece, davacıya, hizmet tespiti davası açıp sonucunu bildirmesi için süre verilmiş, davacı da hizmet tespiti davası açmayacağını, mevcut delillere göre bilirkişi raporu alınarak karar verilmesini istemiştir.
Hiç kimse dava açmaya zorlanamaz.
Mahkemece, toplanan delillere göre bilirkişi raporu alınarak davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, davacıyı hizmet tespiti davası açmaya zorlayıp hizmet tespiti davası açılmadığı gerekçesi ile davanın reddi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, 04.11.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Bu ve bunun gibi yargıtay kararlarına buradan ulaşabilirsiniz.