Mal rejiminin değiştirilmesi davası yazısından önce boşanma davasına ilişkin detaylı yazımız : Boşanma Davaları. Evlilik birliğini kuran eşler, yasalar gereği doğrudan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. Edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olan eşler, daha sonra açacakları bir dava ile bu rejimin değiştirilmesini ilgili Mahkemeden talep edebilir. İşte açılacak olan bu davaya mal rejiminin değiştirilmesi veya mal rejiminin dönüştürülmesi davası denilmektedir.

boşanmada malların paylaşılması

Evlilikte Mal Rejiminin Mal Ayrılığı Rejimine Dönüştürülmesi

1.1.2002 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu eşlere, tabi olacakları mal rejimlerini seçebilme hakkını vermiştir. Eşlerin seçebilecekleri mal rejimleri şu şekildedir :

  • Mal Ayrılığı Rejimi,
  • Mal Ortaklığı Rejimi,
  • Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi

Türk Medeni Kanunu’na göre eşler saydığımız bu mal rejimlerini seçmedikleri takdirde yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır. Burada, eşlerin mal rejimi seçmiş olsun veya olmasın durumun gerekleri gereği mal rejimini değiştirme/dönüştürme davası açabileceklerini ve buna ilişkin usulleri aktaracağız.

Türk Medeni Kanunu’nun 206. maddesi ; olağanüstü mal rejimi başlığıyla düzenlenmiş olup eşlerden birinin isteği halinde ve haklı bir sebebin varlığı halinde mevcut mal rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüşmesine karar verilebileceğini düzenlemiştir.

Eşlerin Dönüştürme Davası Açabilmesi İçin Haklı Sebepler Nelerdir ?

Türk Medeni Kanunu’nun 206. Maddesine göre eşlerin mevcut mal rejimini mal ayrılığı rejimine dönüştürebilmeleri için haklı sebebin varlığı aranmaktadır. Peki madde metninde bahsedilen haklı nedenler nelerdir ? Madde incelendiğinde, kanun koyucunun haklı nedenleri sıraladığı görülecektir. Buna göre haklı nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz :

  • Eşin, mal varlığının borca batık olması veya ortaklıktaki payının haczedilmiş olması,
  • Eşin, ortaklığın menfaatlerini tehlikeye düşürmüş olması
  • Eşin, ortaklığın malları üzerinde bir tasarruf işleminin yapılması için gereken rızasını haklı bir sebep olmaksızın esirgemesi,
  • Eşin, diğer eşe malvarlığı, geliri, borçları veya ortaklık malları hakkında bilgi vermekten kaçınması
  • Eşin, sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması.

Mal rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüşmesini isteyen eşin öncelikli olarak haklı bir sebebi olmalıdır. Haklı bir sebebe dayanarak dava açan eş, bu sebebi kanıtlayacak ve mahkemede ispat yükünü üzerine alacaktır. Her ne kadar hakimin bu hususta takdir hakkı da olsa sadece iddia ile mahkemeden dönüşme kararı verilmesi beklenemeyecektir.

Haklı Sebeplere Yargıtay Kararlarından Örnekler

Uygulamada çok sık karşılaşılmayan dava türü olan dönüştürme davası boşanma davaları içerisinde karşımıza boşanma nedeni olarak daha çok çıkmaktadır. Yargıtay’ca verilmiş ve haklı neden sayılmış bazı kararlardan bahsetmek yerinde olacaktır. Yargıtay’a göre şu hadiselerin varlığı haklı sebep oluşturacaktır :

  • Eşlerden birinin, müşterek banka hesabındaki parayı çekerek kendi hesabına aktarması,
  • Ortak birikim ile alınan evin veya arabanın diğer eşe haber vermeden satılması,
  • Eşin mal varlığı hakkında diğer eşe bilgi vermemesi, bilgi vermekten kaçınması,

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Mevcut mal rejiminin haklı sebeplere dayanılarak mal ayrılığı rejimine dönüştürülmesi için açılacak davada görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden herhangi birisinin yerleşim yeri mahkemesi olacaktır.

Mahkeme Kararı Halinde Mal Rejiminin Başlangıç Tarihi

Eşlerden birisinin TMK 206. Maddeye dayanarak mal rejimini dönüştürme davası açması halinde yargılama neticesinde Aile Mahkemesi Hakimi, davanın kabulüne karar verdiği takdirde mal ayrılığı rejimi davanın açıldığı tarihten itibaren geçerli olacaktır.

Mal Rejimi ile alakalı Yargıtay kararları için sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.